Çalışma İzni Şerhleri

Çalışma izni şerhleri ve zorunlu kısıtlamalar hakkında bilmeniz gerekenler. Yabancı personel istihdamında dikkat edilmesi gereken meslek kısıtlamaları, işveren sorumlulukları ve uzatma başvurusunda izlenecek adımlar;

Türkiye’de yabancı personel istihdamı hem işveren hem de yabancı çalışan açısından dikkat edilmesi gereken pek çok yasal düzenlemeyi içerir. Bu düzenlemelerin önemli bir kısmı, çalışma izni üzerinde yer alan ve “şerh” adı verilen açıklamalardır. Söz konusu şerhler; yabancı çalışanların hangi meslekleri yapamayacağı, hangi sürelerde ve şartlarda faaliyet gösterebileceği gibi kritik bilgileri kapsar.

Çalışma İzni Nedir ve Neden Önemlidir?

Çalışma izni, Türkiye’de yabancıların yasal olarak çalışabilmesini sağlayan resmi bir belgedir. Yabancı personelin, ülkemizde geçerli mevzuatlara uyarak iş hayatına katılması için zorunlu tutulan bu izin, hem şirketler hem de çalışanlar adına avantajlıdır. Doğru şekilde alınmış ve yenilenmiş bir çalışma izni, yasal sorunlarla karşılaşmayı engeller.

Çalışma İzni Şerhleri 2025

Çalışma İzni Kartı üzerinde yer alabilen şerhlerin listesi ve kısa açıklamaları yer almaktadır. Bu kurallara uymamak, cezai sorumluluk doğurabilir.

 

Şerh Numarası 1: Mühendislik ve Mimarlık Kısıtlaması

3458 sayılı Kanun gereğince yabancı personel, Türkiye’de mühendislik, mimarlık ve şehir plancılığı unvanıyla çalışamaz ve imza atamaz.

 

Şerh Numarası 2: Avukatlık Mesleği Kısıtlaması

1136 sayılı Avukatlık Kanunu’na dayanarak, yabancılar Türkiye’de avukatlık mesleğini icra edemez.

 

Şerh Numarası 3: İlgili Meslek Odasına Üyelik

2527 sayılı Kanun kapsamında verilen çalışma izni, meslek odasına üyelik kaydı yapılmasıyla geçerli olur.

 

Şerh Numarası 4: Pilot ve Teknisyen Validasyon Belgesi

Pilot ve teknisyenlerin, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nden alınacak Validasyon Belgesiyle birlikte çalışma izni geçerli olur.

 

Şerh Numarası 5: Türk Vatandaşlarına Hasredilmiş Meslekler

Yabancı çalışanlar, ilgili kanunlarla sadece Türk vatandaşlarına tanınmış meslek ve görevleri üstlenemez.

 

Şerh Numarası 6: Eczacılık Mesleği Kısıtlaması

6197 sayılı Kanun gereğince yabancılar Türkiye’de eczacılık mesleğini icra edemez.

 

Şerh Numarası 7: Mühendis ve Mimarlar İçin Oda Kaydı

6235 sayılı TMMOB Kanunu’na göre yabancı mühendis ve mimarlar, en geç bir ay içinde ilgili meslek odasına geçici üyelik yaptırmalıdır.

 

Şerh Numarası 8: Veteriner Hekimliği Kısıtlaması

6343 sayılı Kanun’a dayanarak, yabancılar Türkiye’de veteriner hekim olarak çalışamaz.

 

Şerh Numarası 9: Diş Hekimliği Kısıtlaması

1219 sayılı Kanun kapsamında, yabancılar Türkiye’de diş hekimliği yapamaz.

 

Şerh Numarası 10: Kaptanlık Mesleği Kısıtlaması

815 sayılı Kabotaj Kanunu gereğince, yabancılar Türkiye karasularında kaptanlık mesleğini icra edemez.

 

Şerh Numarası 11: Uzatma Başvurusu ve Ekonomik Katkı Şartı

Çalışma izni uzatma talebinde, şirket ortağı sıfatıyla ekonomiye ve istihdama yapılan katkı belgelenmelidir.

 

Şerh Numarası 12: Şirket Ortağı/Sahibi İçin İstihdam Zorunluluğu

İlk altı ay sonunda, en az 5 Türk vatandaşı istihdam edilmelidir. Aksi hâlde uzatma talebi reddedilir.

 

Şerh Numarası 13: Çocuk ve Genç İşçiler Mevzuatı

4857 sayılı İş Kanunu ve ilgili yönetmelikler çerçevesinde, çocuk ve genç işçilerin çalıştırılmasına yönelik kurallara uyulması zorunludur.

 

Şerh Numarası 14: Sirk Firmaları Bildirim Zorunluluğu

Türkiye turnesinde bulunan sirk firmaları, yabancı personel listesini görev yapacakları İl Göç İdaresi Müdürlüklerine bildirmelidir.

 

Şerh Numarası 18: Serbest Bölge Giriş İzni

3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu uyarınca, ilgili Serbest Bölge Müdürlüğünden alınacak Giriş İzin Belgesiyle çalışma izni geçerlilik kazanır.

 

Şerh Numarası 19: Mülteci ve Şartlı Mülteci Statüsü

Bu statüdeki yabancıya verilen çalışma izni, ikamet izni yerine geçmez.

 

Şerh Numarası 21: Doktorlar İçin Tabip Odası Kaydı

6023 sayılı Kanun kapsamında yabancı doktorlar, en geç bir ay içinde ilgili tabip odasına kayıt yaptırmalıdır.

 

Şerh Numarası 22: 6 Aylık Çalışma İzni ve İstihdam Şartı

6 (Altı) ay süreli çalışma izni verilen şirket ortağı/sahibi yabancının bu izin döneminde her ay en az 5 (beş) Türk vatandaşını işyerinde istihdam etmesi zorunludur. Aksi takdirde çalışma izni uzatım talebi karşılanmayacaktır.

Şerh Numarası 24: Bağımlı Çalışanların Uzatma Başvurusu

Uzatma başvurularında, yabancı çalışanın şirkete, ekonomiye ve istihdama katkısı belgelenmelidir.

 

Şerh Numarası 25: Tıp Doktorluğu Kısıtlaması

Bu çalışma izniyle tıp doktorluğu mesleği icra edilemez.

 

Şerh Numarası 26: Şirket Ortağı/Sahibi ve İstihdam Zorunluluğu

 

Şerhle benzer biçimde, ilk altı aylık sürenin sonunda en az 5 Türk vatandaşı çalıştırma zorunluluğu bulunur.

 

Şerh Numarası 27: Süresiz Çalışma İzni Belge Yenilemesi

Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği’nin 28’inci maddesi gereğince, süresiz çalışma izni sahipleri, izinlerini her 5 yılda bir yenilemelidir.

 

Şerh Numarası 28: İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı

İlgili belediyeden alınan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı bulunmalıdır. Bu ruhsat olmadan çalışma izni geçersiz sayılır.

 

Çalışma İzni Şerhlerinin Önemi

Yukarıda listelenen şerhler yasal düzenlemelerin hangi alanlarda ve nasıl uygulanacağına dair önemli bilgiler verir. Yabancı çalışanlar ve işverenler, bu şerhlere mutlaka dikkat etmeli; aksi hâlde hem idari hem de cezai yaptırımlarla karşılaşma riski oluşur. Özellikle belge yenileme, oda kaydı ve istihdam şartları gibi konular düzenli olarak takip edilmelidir.

Şirketler ve Yabancı Çalışanlar İçin Öneriler

Düzenli Takip: Çalışma izni sürelerini ve yenileme tarihlerinin takibini sistematik hâle getirin.

Oda Üyelikleri: Mühendis, mimar, doktor gibi meslek gruplarının ilgili odaya kaydı zorunluysa, bu işlemleri geciktirmeyin.

Kanun ve Mevzuat Güncellemeleri: İlgili kanunlarda yapılan değişiklikleri yakından takip edin.

Uzman Desteği: Hukuki süreçler ve çalışma izni başvuruları için alanında uzman profesyonellerle çalışmak hataları en aza indirir.

 

Çalışma izni şerhleri Türkiye’de yabancı çalışan istihdam eden veya etmek isteyen işverenler için hayati öneme sahiptir. Her bir şerh, yabancı personelin hangi koşullarda çalışabileceği ve hangi meslekleri yapamayacağı konusunda yol gösterir. Bu kurallara uymamak; cezai yaptırımlar, çalışma izni iptalleri ve uzatma başvurularının reddi gibi ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle, hem yabancı çalışanların hem de işverenlerin, çalışma izni şerhlerine ve ilgili mevzuata tam olarak riayet etmesi büyük önem taşır.